η Ιστορία της Αγίας Φωτεινής Ιλισσού από τον Ναό της Εκάτης μέχρι σήμερα

Η Εκάτη, θεά της μαγικής τέχνης στον κάτω κόσμο, ήταν το μοναδικό παιδί των Τιτάνων Πέρση και Αστερίας. Από τους γονείς της κληρονόμησε δυνάμεις πάνω στη γη, τη θάλασσα και τον ουρανό. Βοήθησε τη θεά Δήμητρα στην αναζήτηση της Περσεφόνης και μετά την επανένωσή τους έγινε συνοδός της Περσεφόνης και σύντροφος του Άδη.

Στην μυθολογία η Εκάτη εμφανίζεται σαν χθόνια θεότητα. Το ελληνικό όνομά της σχετίζεται με το επίθετο εκατηβόλος που αποδιδόταν στον Απόλλωνα. Υπάρχουν τίτλοι της όπως άγγελος και φωσφόρος. Οι αρχαιολόγοι στις περιγραφές αναφέρουν ότι η Εκάτη είναι «η μακράν λάμπουσα, η εκ του μακρόθεν στέλλουσα το φως της».

 

 

Το Ιερό της Εκάτης στην Αθήνα βρίσκονταν πλάι στον Ιλισό ποταμό. Συνδεόμενη και με τα γύρω ιερά. Δίπλα σε μια φυσική στέρνα της πηγής Καλλιρόης. Εκεί όπου τα γειτονόπουλα παίρνανε τα λουτρά τους. Με θέα τον ιερό βράχο της Ακρόπολης από την μια και από την άλλη το ναό του Ολυμπείου Διός.

 

Επί Όθωνα μια μικρή πέτρινη γέφυρα κατασκευάζεται δίπλα από τον αρχαίο ναό της Εκάτης. Ο Ιλισός τότε ήταν αδιάβατος τους χειμερινούς μήνες. Η γέφυρα βοηθούσε στην επικοινωνία της μικρής πόλης με τα προάστια. Οι επιχωμάτωσες όμως και τα έργα που έγιναν τότε ψήλωσαν το δρόμο προκειμένου να μην έχει πρόβλημα με το νερό αλλά κατέβασαν χαμηλότερα τον αρχαίο ναό της Εκάτης σε σημείο να είναι σχεδόν θαμμένος.

 

Ο χριστιανισμός είχε ήδη εδραιωθεί στη πόλη μετά την απελευθέρωση από τους Οθωμανούς. Ήδη ο ναός της Εκάτης είχε ερημωθεί πιθανόν από πυρκαγιά που τον είχε καταστρέψει ολοσχερώς. Τα θεμέλια του παλαιού ναού έγιναν οι βάσεις για την χριστιανική εκκλησία που κατασκευάστηκε ακριβώς στο ίδιο σημείο. Ήταν κοινή πεποίθηση των πρώτων χριστιανών να εξορκίζουν  την παλιά θρησκεία μέσα από χριστιανικούς ναούς.

Ένας μικρός ναός κτίστηκε την περίοδο της Τουρκοκρτατίας. Όπως είχε γράψει και ο αθηναιογράφος Δ. Καμπούρογλου πολλά μάρμαρα από αρχαία ερείπια είχαν χρησιμοποιηθεί για την ανέγερση της εκκλησίας. Δεν είναι όμως μόνο τα υλικά στοιχεία που συνέδεσαν τις δυο θρησκείες. Την θέση της αρχαίας θεάς Εκάτης, είχε λάβει πλέον η Αγία Φωτεινή. Κατά τους συναξαριστές η Αγία Φωτεινή ήταν η πρώτη γυναίκα που πίστεψε στον Θεό. Για αυτό και της φανερώθηκε καθώς η ίδια ήταν φωτεινό παράδειγμα. Λαμπρή λοιπόν μορφή της Ορθοδοξίας και ως βιος και ως όνομα. Μια αγία γεμάτη φως θέλησε να καλύψει ίσως το σκότος της χθόνιας Εκάτης ή να συνεχίσει να δίνει φως στο ίδιο σημείο;

Ο υπάρχων ναός δημιουργήθηκε το 1872 και μετά από έξι χρόνια έγινε ενοριακός. Ο ναός της Αγίας Φωτεινής Ιλισού είναι ρυθμού βασιλικής. Η παλαιά παράδοση του μνημείου μαρτυρείται από το γεγονός ότι η λιθοδομή καλύφτηκε μετά από κάποιο διάστημα με εξωτερικό ασβεστοκονίαμα προκειμένου να συντηρηθεί όπως συνηθίζονταν τότε. Στην Αγία Φωτεινή Ιλισού είχε διατελέσει εφημέριος και ο μετέπειτα αρχιεπίσκοπος Χρυσόστομος Παπαδόπουλος.

 

Το 1983 ο ναός αναπαλαιώθηκε εκ βάθρων με δαπάνες του Δήμου Αθηναίων. Το 1985 επισκευάστηκε η δίρριχτη ξύλινη στέγη ενώ συνεργείο του Υπουργείου Πολιτισμού συντήρησε και στερέωσε τις παλαιές τοιχογραφίες που χρονολογούνταν από τον 18^ο αιώνα. Οι εργασίες αγιογράφησης ολοκληρώθηκαν το 1992.  Μετά από μια πετυχημένη συνεργασία των υπηρεσιών του Δήμου και της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας έγιναν το 1986 παρεμβάσεις στο εξωτερικό του ναού που τον ανέδειξαν χωρίς να χάσει η γύρω περιοχή το χρώμα της.

 

Η Αγία Φωτεινή του Ιλισσού γιορτάζει κάθε 26^η Φεβρουαρίου αλλά και την Κυριακή της Σαμαρείτιδος. Η Αγία συνεχίζει να ευλογεί ακόμα και σήμερα τις πηγές που τρέχουν δίπλα της. Έτσι κάθε Θεοφάνεια ανώτατες αρχές της πόλης και κλήρος με κέντρο την Αγία Φωτεινή δίπλα στα νερά της Καλλιρόης, αγιάζουν τα νερά της πόλης στο γειτονικό Κολυμβητήριο.

 

 

 

Ο χώρος δίπλα στο Ολύμπειο πιστεύεται από πολλούς ότι έχει ακόμα "μαγικές" δυνάμεις. Δεν ξέρει κανείς βέβαια αν είναι οι νύμφες της αρχαιότητας που λέγεται ότι σύχναζαν σε εκείνα τα μέρη. Όσο εκείνο το απέραντο φως που σε κάνει να βλέπει τον Παρθενώνα που βρίσκεται σε κοντινή απόσταση. Ωστόσο πολλοί μετανάστες της πόλης δοξάζουν υπαίθρια και σήμερα τον δικό τους Θεό εκεί δίπλα στην Αγ. Φωτεινή του Ιλισού…

 

 ΠΗΓΗ: η Αθήνα πίσω από τη Βιτρίνα

http://athinapisovitrina.blogspot.gr/2012/01/blog-post.html