Ακολουθία Αγίου Μιχαήλ Πακνανά

Ἀπολυτίκιον τοῦ Νεομάρτυρος.
Ἦχος δ΄. Ταχὺ προκατάλαβε.

Νεότητι σώματος τὸν παλαμναῖον ἐχθρόν,
ἀθλήσας κατέβαλες, ὑπὲρ Χριστοῦ τοῦ Θεοῦ,
τμηθεὶς τὸν αὐχένα σου·
ὅθεν τῶν Ἀθηναίων ἡ περίδοξος πόλις
μέλπει τὴν ἄθλησίν σου, Μιχαὴλ Νεομάρτυς·
ἐκ ταύτης γὰρ ὡς ἄνθος εὐῶδες ἐβλάστησας.

 

 

 

 

 ΠΗΓΗ: ΘΕΟΔΩΡΟΣ ΤΣΟΥΜΕΛΕΚΑΣ
             http://neofaneisagioi.blogspot.gr/2012/07/blog-post_6360.html

η Ιστορία της Αγίας Φωτεινής Ιλισσού από τον Ναό της Εκάτης μέχρι σήμερα

Η Εκάτη, θεά της μαγικής τέχνης στον κάτω κόσμο, ήταν το μοναδικό παιδί των Τιτάνων Πέρση και Αστερίας. Από τους γονείς της κληρονόμησε δυνάμεις πάνω στη γη, τη θάλασσα και τον ουρανό. Βοήθησε τη θεά Δήμητρα στην αναζήτηση της Περσεφόνης και μετά την επανένωσή τους έγινε συνοδός της Περσεφόνης και σύντροφος του Άδη.

Στην μυθολογία η Εκάτη εμφανίζεται σαν χθόνια θεότητα. Το ελληνικό όνομά της σχετίζεται με το επίθετο εκατηβόλος που αποδιδόταν στον Απόλλωνα. Υπάρχουν τίτλοι της όπως άγγελος και φωσφόρος. Οι αρχαιολόγοι στις περιγραφές αναφέρουν ότι η Εκάτη είναι «η μακράν λάμπουσα, η εκ του μακρόθεν στέλλουσα το φως της».

 

 

Το Ιερό της Εκάτης στην Αθήνα βρίσκονταν πλάι στον Ιλισό ποταμό. Συνδεόμενη και με τα γύρω ιερά. Δίπλα σε μια φυσική στέρνα της πηγής Καλλιρόης. Εκεί όπου τα γειτονόπουλα παίρνανε τα λουτρά τους. Με θέα τον ιερό βράχο της Ακρόπολης από την μια και από την άλλη το ναό του Ολυμπείου Διός.

 

Επί Όθωνα μια μικρή πέτρινη γέφυρα κατασκευάζεται δίπλα από τον αρχαίο ναό της Εκάτης. Ο Ιλισός τότε ήταν αδιάβατος τους χειμερινούς μήνες. Η γέφυρα βοηθούσε στην επικοινωνία της μικρής πόλης με τα προάστια. Οι επιχωμάτωσες όμως και τα έργα που έγιναν τότε ψήλωσαν το δρόμο προκειμένου να μην έχει πρόβλημα με το νερό αλλά κατέβασαν χαμηλότερα τον αρχαίο ναό της Εκάτης σε σημείο να είναι σχεδόν θαμμένος.

 

Ο χριστιανισμός είχε ήδη εδραιωθεί στη πόλη μετά την απελευθέρωση από τους Οθωμανούς. Ήδη ο ναός της Εκάτης είχε ερημωθεί πιθανόν από πυρκαγιά που τον είχε καταστρέψει ολοσχερώς. Τα θεμέλια του παλαιού ναού έγιναν οι βάσεις για την χριστιανική εκκλησία που κατασκευάστηκε ακριβώς στο ίδιο σημείο. Ήταν κοινή πεποίθηση των πρώτων χριστιανών να εξορκίζουν  την παλιά θρησκεία μέσα από χριστιανικούς ναούς.

Ένας μικρός ναός κτίστηκε την περίοδο της Τουρκοκρτατίας. Όπως είχε γράψει και ο αθηναιογράφος Δ. Καμπούρογλου πολλά μάρμαρα από αρχαία ερείπια είχαν χρησιμοποιηθεί για την ανέγερση της εκκλησίας. Δεν είναι όμως μόνο τα υλικά στοιχεία που συνέδεσαν τις δυο θρησκείες. Την θέση της αρχαίας θεάς Εκάτης, είχε λάβει πλέον η Αγία Φωτεινή. Κατά τους συναξαριστές η Αγία Φωτεινή ήταν η πρώτη γυναίκα που πίστεψε στον Θεό. Για αυτό και της φανερώθηκε καθώς η ίδια ήταν φωτεινό παράδειγμα. Λαμπρή λοιπόν μορφή της Ορθοδοξίας και ως βιος και ως όνομα. Μια αγία γεμάτη φως θέλησε να καλύψει ίσως το σκότος της χθόνιας Εκάτης ή να συνεχίσει να δίνει φως στο ίδιο σημείο;

Ο υπάρχων ναός δημιουργήθηκε το 1872 και μετά από έξι χρόνια έγινε ενοριακός. Ο ναός της Αγίας Φωτεινής Ιλισού είναι ρυθμού βασιλικής. Η παλαιά παράδοση του μνημείου μαρτυρείται από το γεγονός ότι η λιθοδομή καλύφτηκε μετά από κάποιο διάστημα με εξωτερικό ασβεστοκονίαμα προκειμένου να συντηρηθεί όπως συνηθίζονταν τότε. Στην Αγία Φωτεινή Ιλισού είχε διατελέσει εφημέριος και ο μετέπειτα αρχιεπίσκοπος Χρυσόστομος Παπαδόπουλος.

 

Το 1983 ο ναός αναπαλαιώθηκε εκ βάθρων με δαπάνες του Δήμου Αθηναίων. Το 1985 επισκευάστηκε η δίρριχτη ξύλινη στέγη ενώ συνεργείο του Υπουργείου Πολιτισμού συντήρησε και στερέωσε τις παλαιές τοιχογραφίες που χρονολογούνταν από τον 18^ο αιώνα. Οι εργασίες αγιογράφησης ολοκληρώθηκαν το 1992.  Μετά από μια πετυχημένη συνεργασία των υπηρεσιών του Δήμου και της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας έγιναν το 1986 παρεμβάσεις στο εξωτερικό του ναού που τον ανέδειξαν χωρίς να χάσει η γύρω περιοχή το χρώμα της.

 

Η Αγία Φωτεινή του Ιλισσού γιορτάζει κάθε 26^η Φεβρουαρίου αλλά και την Κυριακή της Σαμαρείτιδος. Η Αγία συνεχίζει να ευλογεί ακόμα και σήμερα τις πηγές που τρέχουν δίπλα της. Έτσι κάθε Θεοφάνεια ανώτατες αρχές της πόλης και κλήρος με κέντρο την Αγία Φωτεινή δίπλα στα νερά της Καλλιρόης, αγιάζουν τα νερά της πόλης στο γειτονικό Κολυμβητήριο.

 

 

 

Ο χώρος δίπλα στο Ολύμπειο πιστεύεται από πολλούς ότι έχει ακόμα "μαγικές" δυνάμεις. Δεν ξέρει κανείς βέβαια αν είναι οι νύμφες της αρχαιότητας που λέγεται ότι σύχναζαν σε εκείνα τα μέρη. Όσο εκείνο το απέραντο φως που σε κάνει να βλέπει τον Παρθενώνα που βρίσκεται σε κοντινή απόσταση. Ωστόσο πολλοί μετανάστες της πόλης δοξάζουν υπαίθρια και σήμερα τον δικό τους Θεό εκεί δίπλα στην Αγ. Φωτεινή του Ιλισού…

 

 ΠΗΓΗ: η Αθήνα πίσω από τη Βιτρίνα

http://athinapisovitrina.blogspot.gr/2012/01/blog-post.html

Ιστορική αναδρομή στα αρχαία ιερά της περιοχής του Ιλισσού ποταμού

Ο ναός του Ιλισού : Λίγα μέτρα βορειο­ανατολικότερα της Αγίας Φωτεινής, στους πρόποδες του λόφου, όπου βρίσκεται σήμερα η συνοικία Μετς, ήταν χτισμένος ένας μικρός ιωνικός ναός τετράστυλος, αμφιπρόστυλος, που παρουσίαζε πολλές ομοιότητες με τον ναό της Αθηνάς Νίκης στην Ακρόπολη. Ο ναός φαίνεται ότι χτί­στηκε με σχέδια του Καλλικράτη γύ­ρω στο 440 π.Χ. Τη μορφή του τη γνωρίζουμε από τα θαυμάσια σχέδια των Stuart και Revett. 

 Τον 5ο μ.Χ. αιώνα ο ναός είχε μετατραπεί σε εκκλησία, η οποία κα­ταστράφηκε τον 17ο αιώνα, για να χτιστεί στη θέση της άλλη μικρότερη, η «Παναγιά στην Πέτρα». Το 1778, με πρωτοβουλία του βοεβόδα των Αθη­νών Χατζή Αλή Χασεκή, ο ναός κατα­στράφηκε εντελώς, εκτός από τη θε­μελίωση του, προκειμένου το υλικό του να χρησιμοποιηθεί στην ανέγερ­ση του νέου τείχους της πόλης για την αντιμετώπιση των Τουρκαλβανών. Τότε καταστράφηκε και η ρωμαϊ­κή μαρμάρινη τρίτοξη γέφυρα του ποταμού μπροστά στο Παναθηναϊκό στάδιο. Από τον ιωνικό ναό σώζεται σήμερα στη θέση του, στη διασταύρωση της οδού Αρδηττού με την οδό Δ. Κου­τουλά, μόνο ένα τμήμα του πώρινου αναλημματικού του τοίχου. Σώζεται επίσης τμήμα της σίμης του (Πάνω από γείσο, συγκεντρώνει τα νερά της στέγης), δύο βάσεις κιόνων καθώς και μερικές πλάκες της ζωφόρου του, που βρί­σκονται στο Εθνικό Μουσείο της Α­θήνας, στα Staatliche Museum του Βε­ρολίνου και στο Kunsthistorishes Museum της Βιέννης. Το θέμα της παράστασης της ζωφό­ρου παραμένει ακόμη άγνωστο. Σε μερικά κομμάτια της εικονίζονται αν­δρικές μορφές, άλλες όρθιες, άλλες καθισμένες σε βράχο. Σε άλλα κομμά­τια εικονίζονται σκηνές μάχης ή αρ­παγής γυναικών. Ο Μobius υπέθεσε παλαιότερα ότι στη ζωφόρο θα ανα­παριστανόταν κάποια σημαντική γιορτή που είχε σχέση με τον Ιλισό, όπου έπαιρναν μέρος άνδρες, γυναί­κες και παιδιά, και στην οποία συμπεριλαμβανόταν στο τέλος και αρπαγή κοριτσιών. Ίσως αυτό να αποτελεί και μια παραλλαγή του γνωστού από τον Ηρόδοτο μύθου σχετικά με την επίθεση των γειτόνων Πελασγών εναντίον των κορασίδων των Αθηναίων, καθώς αυτές κουβαλούσαν νερό από την πηγή ή ενώ γιόρταζαν τα Μικρά Μυ­στήρια. Ο Κerenyi υποστήριξε ότι μπο­ρεί να εικονίζεται ο γνωστός από τον Απολλόδωρο (Βιβλιοθήκη 3, 15, 8) μύθος του Υακίνθου και η θυσία των θυγατέρων του, των Παρθένων (Ανθηίδα, Αιγληίδα, Λυσία και Ορθία) πάνω στον τάφο του Κύκλωπα Γεραίστου.

Ο μικρός αυτός ναός ταυτίστηκε με τον ναό της Αγροτέρας Αρτέμιδος (λατρευόταν ως Αγροτέρα ή Αγραία, θεά της άγρας, δηλαδή του κυνηγιού), που όπως μαθαίνουμε από τον Παυσανία υπήρχε στην τοποθεσία «'Αγρες» (περιοχή νότια του Ιλισού στις παρυφές του Αρδηττού), κοντά στη διάβαση του Ιλισού. 

 

Ο ναός είχε ταυτιστεί παλαιό­τερα και με το γνωστό από τις πηγές «Μητρώο» των Αγρών, όπου τελού­νταν τα Μικρά Μυστήρια. Μάλλον, όμως, το Μητρώο θα πρέπει να βρι­σκόταν πολύ πιο κοντά στον ποταμό, ίσως στη θέση όπου το 1962 βρέθηκε θεμέλιο από οκτώ πωρόλιθους (μερι­κά μέτρα βορειοανατολικότερα από την εκκλησία της Αγίας Φωτεινής). Ο ναός του Ιλισσού αφιερώθηκε στην Παναγία και τον είπανε Παναγιά στην πέτρα.

Άλλα ιερά στον Ιλισό : Ο Παυσανίας αναφέρει ότι «και άλλων θεών Ιερόν είναι τον Ιλισόν».

Ιερό του Ηρακλέους Παγκράτη : πρόκειται μάλλον για τέμενος που κλεινόταν από περίβολο και περιελάμβανε εκτός του βωμού πολλά αναθήματα και τιμητικά ψηφίσματα. Η θέση του εντοπίζεται περίπου στη συμβολή των οδών Βασιλέως Γεωργίου Β΄και Βασιλέως Κωνσταντίνου στην περιοχή που ορίζεται μεταξύ των οδών Ρηγίλλης και Σπ.Μερκούρη. Το ιερό ήταν γνωστό και ως «Παγκράτιον» και έδωσε την ονομασία στη σύγχρονη γειτονική του συνοικία, το Παγκράτι.

Το ιερό της εν Κήποις Αφροδί­της : Νοτιότερα του Ολυμπιείου, στα ανατολικά ή νότια του Δελφινίου. Ιδρύθηκε από το βασιλιά Αιγέα. Εκεί υπήρχε και άγαλμα του Αλκαμένη.     

Το ιερό της Αφροδίτης Ουρανίας : Ιδρύθηκε από το βασιλιά Αιγέα κοντά στό σπίτι του, που βρισκόταν σε μικρή απόσταση από τους Κήπους. Εκεί υπήρχε άγαλμα τετράγωνου σχήματος της Αφροδίτης ουρανίας, όπως είναι και οι Ερμές.

Γυμνάσιο του Κυνοσάργους : στην απέναντι όχθη του ποτα­μού (περίπου στις αρχές της λεωφόρου Βουλιαγμένης, νοτιοδυτικά της εκκλησίας της Αγίας Φωτεινής) υπήρχε ένα από τα αρχαιότερα γυμνάσια της πόλης το Κυνόσαργες, από το κύων αργός : λευκή σκύλα, από την άσπρη σκύλα που άρπαξε το ιερόθυτο από το βωμό προς τιμή του Ηρακλή και απέθεσε το αρπαγμένο σφάγιο στο σημείο που ονομάστηκε Κυνόσαργες.(τα άλλα δύο ήταν η Ακαδήμεια και το Λύκειο). Σ’αυτό φοιτούσαν νέοι που δεν είχαν και τους δύο γονείς τους γνήσιοι Αθηναίοι. Μέχρι εδώ, στο ηράκλειο του Κυνοσάργους, είχε φτάσει ο αθηναϊκός στρατός μετά τη μάχη του Μαραθώνα και τους διέκριναν οι Πέρσες από τα ανοιχτά του παλαιού Φαλήρου από όπου οι νοτιοανατολικοί του Ολυμπιείου λόφοι είναι ορατοί.  Εκεί γυμναζόταν ο Θεμιστοκλής, γιατί η μητέρα του ήταν θρακικής ή καρικής καταγωγής. Εκεί δίδασκε ο φιλόσοφος Αντισθένης του οποίου η σχολή έγινε γνωστή ως «κυνική» από το όνομα του γυμνασίου. Πλησίον του Κυνοσάργους είχε ταφεί ο ρήτορας Ισοκράτης

Για να περνούν στις όχθες του ποταμού, υπήρχε στην αρχαιότητα διάβαση κοντά στην πηγή Καλλιρρόη. Ίσως ήταν η ίδια διάβαση που πέρασε και ο Παυσανίας πηγαίνονας στις Άγρες. Ανατολικά του Ολυμπιείου, κοντά στις σημερινές αθλητικές εγκαταστάσεις σώζονται τα ίχνη της περίφημης παλαιοχριστια­νικής βασιλικής που χτίστηκε τον 5ο μ.Χ. αιώνα, κοντά στον τάφο του επισκόπου των Αθηνών Λεωνίδη, πάνω στη νησίδα που σχημάτιζε ο Ιλισός. Είναι η σημαντικότερη από τις γνωστές παλαιοχριστιανικές βασιλικές των Αθηνών. Ήταν αφιερωμένη στο μάρτυρα Λεωνίδη, που μαρτύρησε στην Κόρινθο με 7 διακόνισσες κατά τους διωγμούς του Δεκίου το 250 μ.Χ. Είναι τρίκλιτη με εγκάρσιο κλίτος που εξέχει στα πλάγια, νάρθηκα και πιθανώς αίθριο. Στην εξωτερική βόρεια πλευρά βρίσκεται υπλογεια νεκρική αίθουσα, το λεγόμενο Μαρτύριο του Λεωνίδη και των ακολούθων του.(Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο).

 Ο ναός της Αγ Φωτεινής κτίστηκε τον 4^ο αιώνα μ.Χ., πάνω σε ναό της Εκάτης, σε ρυθμό βασιλικής.

Στη δεξιά όχθη του Ιλισσού, μπροστά σε μια από τις πύλες της πόλης, υπήρχε τύμβος του Κόδρου, τελευταίου βασιλιά της Αθήνας, στο μέρος όπου είχε σκοτωθεί.

Αρδηττός : Λόφος ύψους 133 μέτρων. Την ονομασία του την οφείλει στον ήρωα Αρδήττη, ο οποίος με τα κηρύγματά του κατόρθωσε να διαλύσει τις διχόνοιες των Αθηναίων και να τους κάνει να ομονοήσουν. Παλαιότερα ονομαζόταν Ελικών και ίσως λατρευόταν ο Ελικώνιος Ποσειδώνας. Εδώ έδιναν τον όρκο τους στο Δία, Ποσειδώνα και Δήμητρα οι 6000 Ηλιαστέ, οι δικαστές του λαϊκού δικαστηρίου της Ηλιαίας. Πάνω από τη μαρμάρινη επένδυση του Σταδίου, δεξιά για τον εισερχόμενο, υπήρχε ναός αφιερωμένος στη θεά Τύχη, με χρυσελεφάντινο άγαλμά της, χτισμένος από τον Ηρώδη. Στη βόρεια πλευρά  του Αρδηττού οι Αθηναίοι έθαψαν τον Ηρώδη, γιο του Αττικού από το Μαραθώνα. Έστησαν επιτύμβιο βωμό που διατηρεί τη φράση «Ήρωι τω Μαραθωνίω». Η επιγραφή έλεγε «Αττικού Ηρώδης Μαραθώνιος ου τάδε κείται τήδε τάφω πάντοθεν ευδόκιμος» 

Παναθηναϊκό στάδιο : Βρίσκεται στις παρυφές του λόφου Αρδηττού (113 μ.). Το τελευταίο τέταρτο του 4^ου αι.π.Χ., λόγω των έργων εξωραϊσμού του πολιτικού-ρήτορα Λυκούργου, κατασκευάστηκε λόγω της καταλληλότητας του χώρου. Το 2^ο αι.μ.Χ. ανακαινίστηκε με το πρόγραμμα του Ηρώδη του Αττικού. Είχε χωρητικότητα 50.000.

Ακόμα στην πρόσοψη της εισόδου του σταδίου τη Αθήνας υπήρχε στοά προς το μέρος του Ιλισού.  Λόγω του Παναθηναϊκού σταδίου ο Ηρώδης ανακαίνισε και τη γέφυρα του Ιλισού που οδηγούσε σ’ αυτό.

Μερικά από τα ενδιαφέροντα ευρήματα που προέρχονται από την κοίτη του ποταμού σήμερα βρίσκονται στο Εθνικό Μουσείο της Αθήνας, όπως μαρμάρινη επιτύμβια στήλη του 4ου π.Χ. αιώνα, μαρμάρινη επιτύμβια στήλη της Αμεινοδώρας του 4ου π.Χ. αιώνα, ανδρικός κορμός των αρχών του 5ου π.Χ. αιώνα, ο γνωστός ως «κούρος του Ιλισού», μαρμάρινο αναθηματικό ανάγλυφο του 3ου π.Χ. αιώνα με τον Δία, τον Ερμή, τον Ηρακλή και τον Αχελώο.

ΠΗΓΗ: ΕΡΓΑΣΙΑ ΜΑΘΗΤΩΝ 7ΟΥ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΖΩΓΡΑΦΟΥ

http://7gym-zograf.att.sch.gr/activities/2004-05/TELIKO/ilisos2.htm

Τα λειτουργικά σκεύη της Εκκλησίας μας

Για την τέλεση του Μυστηρίου της Θείας Ευχαριστίας και των άλλων Μυστηρίων ή Ιεροπραξιών απαιτείται η χρήση διαφόρων σκευών, αποκλειστικά για το σκοπό αυτό. Αυτά είναι:

α. Το Άγιο Ποτήριο. Ποτήριο χρυσό ή αργυρό με υψηλή βάση, στο όποιο ρίχνεται ο οίνος και το ύδωρ την ώρα που τελείται η Αγία Προσκομιδή. Στη Θεία Λειτουργία αγιαζόμενα μετατρέπονται σε Αίμα Χριστού. Μέσα στο Άγιο Ποτήριο τίθεται και το Σώμα του Χριστού, μετά τον καθαγιασμό, απ’ όπου μεταλαμβάνουν οι πιστοί.
Εικονίζει το Ποτήριο εκείνο στο όποιο ο Κύριος ιερούργησε και παράδωσε στους Αποστόλους το Μυστήριο της Θείας Ευχαριστίας το βράδυ του Μυστικού Δείπνου (Λουκ. κβ', 20).

β. Ο Δίσκος ή το Άγιο Δισκάριο. Μικρός, αβαθής, στρογγυλός δίσκος, χρυσός ή αργυρός, στον όποιο τοποθετείται, την ώρα που τελείται η Προσκομιδή, ο Αμνός και αγιάζεται στον καθαγιασμό των Τιμίων Δώρων. Ομοίως πάνω σ' αυτόν τοποθετούνται οι μερίδες της Παναγίας, των Αγίων (των εννέα Ταγμάτων), των ζώντων και τεθνεώτων. Συμβολίζει τη φάτνη της Βηθλεέμ, τη νεκρική κλίνη και τη γη.

γ. Η Λαβίδα. Ο αρχαίος τρόπος μεταλήψεως των πιστών ήταν αυτός που τηρείται σήμερα από τους Λειτουργούς, δηλ. πρώτα το Σώμα του Χριστού από το Δίσκο και μετά το Αίμα από το Ποτήριο. Η λέξη λαβίδα δήλωνε τότε μεταφορικά τη «λαβίδα» των ιερατικών δακτύλων και χεριών, με τα οποία το Άγιο Σώμα εισαγόταν στα στόματα των πιστών. Το κοχλιάριο (κουταλάκι) χρησιμοποιήθηκε αργότερα τοπικά και γενικεύθηκε τον 10ο αιώνα, αλλάζοντας τον τρόπο της θ. Μεταλήψεως. Ή ονομασία όμως της λαβίδας έμεινε στο κουταλάκι. Συμβολίζει τη λαβίδα των Σεραφείμ που είδε στο δράμα του ο Ησαΐας.

δ. Ο Αστερίσκος. Σταυροειδές έλασμα το όποιο συγκρατεί το κάλυμμα πάνω από το Δισκάριο, όταν ο Λειτουργός μετά το πέρας της Ακολουθίας της Αγίας Προσκομιδής «καλύπτει» τα προετοιμασθέντα Δώρα. Συμβολίζει το στερέωμα του ουρανού και τον αστέρα των Μάγων.

ε. Τα Καλύμματα. Δύο ισομεγέθη καλύμματα σε σχήμα σταυρού με τα όποια καλύπτονται ο Δίσκος και το Ποτήριο κατά την Αγία Προσκομιδή. Συμβολίζουν τα σπάργανα του Θείου Βρέφους, όταν το Δισκάριο εικονίζει τη Φάτνη και τα νεκρικά οθόνια του Χριστού, όταν το Δισκάριο γίνεται νεκρική κλίνη.
στ. Ο Αήρ (Αέρας). Κάλυμμα ορθογώνιο μεγαλύτερο από τα προηγούμενα, με το όποιο καλύπτονται τα Τίμια Δώρα στην αγία Πρόθεση και αργότερα, μετά την απόθεση τους, στην Αγία Τράπεζα. Αυτό το κάλυμμα στην μεγάλη Είσοδο ο Ιερέας ή ο Διάκονος το φέρει στην πλάτη του. Συμβολίζει ό,τι και τα καλύμματα.

ζ. Η Λόγχη. Μαχαίρι σε σχήμα λόγχης. Μ' αυτό κόπτεται ο άρτος και εξάγεται ο Αμνός και οι μερίδες στην Προσκομιδή. Συμβολίζει τη λόγχη του στρατιώτη με την οποία ελόγχισε την πλευρά του Χριστού επάνω στο Σταυρό.

η. Το Ζέον. Μικρό δοχείο πού χρησιμοποιείται για τη μεταφορά θερμού (ζέοντος) ύδατος και έκχυση του μέσα στο Άγιο Ποτήριο πριν από τη Θεία Κοινωνία. Με αυτό τον τρόπο εξαίρεται η ζέση του Αγίου Πνεύματος και παρακινούμαστε με τέτοια θερμότητα πίστεως να προσερχόμαστε στη Θεία Μετάληψη. Συμβολίζει το ζεστό αίμα που έρρευσε από την πλευρά του Χριστού μετά τη λόγχευσή Του.

 θ. Η Μούσα. Είναι σπόγγος «πεπλατυσμένος», χρησιμοποιείται στη συστολή, δηλ. στην απόμαξη (καθάρισμα) του Δίσκου και του Αντιμηνσίου. Φυλάσσεται μέσα στο Αντιμήνσιο.

 ι. Ο Σπόγγος. Σφαιρικό σφουγγάρι που τοποθετείται μέσα στο Άγιο Ποτήριο για να απορροφά την υγρασία του, μετά την κατάλυση από τον Ιερέα των υπολειμμάτων της Θείας Κοινωνίας μετά τη Μετάληψη των πιστών. Συμβολίζει το σπόγγο με τον όποιο στο Γολγοθά επότισαν τον Κύριο όξος.

ια. Τα Μάκτρα. Κόκκινα μανδήλια που χρησιμοποιούνται στη Θεία Μετάληψη Κλήρου και λαού. Μ' αυτά σπογγίζουμε το στόμα μας. Όταν τα κρατάμε σωστά (με τα δύο χέρια μας, κάτω από το πηγούνι μας), μας προφυλάσσουν κατά τη θ. Κοινωνία από απροσεξία ή από στιγμιαία αδεξιότητα.

 ιβ. Το Αρτοφόριο. Είναι ένα κατάλληλο ειδικό, συνήθως μεταλλικό, κουτί που χρησιμοποιείται για τη φύλαξη της Θείας Κοινωνίας. Περιέχει Άγιο Άρτο εμβαπτισμένο στο τίμιο Αίμα του Κυρίου (δηλ. το Σώμα και το Αίμα Του). Εξάγεται τη Μεγάλη Πέμπτη και αποξηραίνεται για να διατηρείται. Κατά τη χρήση υγραίνεται για να μαλακώσει με κοινό οίνο. Χρησιμοποιείται σε έκτακτες ανάγκες, εκτός Θείας Λειτουργίας, κατά τη διάρκεια του έτους και κοινωνούν οι Ιερείς τους ασθενείς και πιστούς που δεν μπορούν να μεταβούν στο Ναό.
Αρτοφόριο λέγεται και το πρόσθετο μικρό κυτίο στο όποιο διαφυλάσσεται ο Αμνός του Κυρίου (το Σώμα και το Αίμα Του) τή Μεγάλη Τεσσαρακοστή, από την Κυριακή μέχρι την ημέρα πού θα χρησιμοποιηθεί στην προηγιασμένη Θεία Λειτουργία.

 ιγ. Ο Τίμιος Σταυρός, συμβολίζει την ανίκητη δύναμη της Εκκλησίας κατά του κακού. Ανάλογα με τη λειτουργική του χρήση έχουμε:
(1) Τον Σταυρό των λιτανειών,
(2) Τον Σταυρό του αγιασμού,
(3) Τον Σταυρό ευλογίας της Αγίας Τραπέζης,
(4) Τον «Εσταυρωμένο» του Ιερού, που λιτανεύεται τη Μεγάλη Πέμπτη και τοποθετείται προς προσκύνηση στο μέσον του Ναού.


ιδ. Η ιερά Κανδήλα, που καίει αδιάκοπα πίσω από την αγία Τράπεζα και μπροστά στον Εσταυρωμένο, γι΄ αυτό καί «ακοίμητη κανδήλα» επίσης αποκαλείται. Η λέξη καντήλι προέρχεται από τη λατινική candela. 
Μια συνήθεια που διατηρεί τον βαθύ χριστιανικό συμβολισμό της με το Φώς του Χριστού που φωτίζει κάθε άνθρωπο, που θερμαίνει την ελπίδα και που παρηγορεί και συντροφεύει στις ατέλειωτες ώρες της μοναξιάς. Το άναμμα του καντηλιού ενέχει τον συμβολισμό ότι προσφέρεται ως θυσία σεβασμού και τιμής προς τον Θεό και τους Αγίους του. Συμβολίζει επίσης, το φώς του Χριστού που φωτίζει κάθε άνθρωπο, καθώς επίσης συμβολίζει και το γνωστό παράγγελμα του Κυρίου μας ότι πρέπει να είμαστε, οι χριστιανοί, τα φώτα του κόσμου.

ιε. Ο Επιτάφιος. Είναι κατάλληλο ύφασμα με κεντημένο ή ζωγραφισμένο τον Χριστό νεκρό, όπως ήταν μετά την αποκαθήλωση. Αργότερα στον Επιτάφιο προστέθηκαν, γύρω από τον Χριστό, η Παναγία, ο Ιωσήφ και ο Νικόδημος, ο Ιωάννης, Μυροφόρες και Άγγελοι, σε «επιτάφιο θρήνο». Αυτό τον Επιτάφιο προσκυνούμε και περιφέρουμε τη Μεγάλη Παρασκευή στρωμένο πάνω σ' ένα διασκευασμένο τραπέζιο το λεγόμενο Κουβούκλιο (που ονομάζουμε και αυτό Επιτάφιο), και συμβολίζει το λίθο, πάνω στον όποιο το Σώμα του Χριστού δέχτηκε τις μεταθανάτιες περιποιήσεις.

ιστ. Τα Θυμιατήρια. Είναι κινητά πύραυνα (κατάλληλα μεταλλικά σκεύη), που δέχονται τα κάρβουνα και το θυμίαμα, με τα όποια θυμιώνται η Αγία Τράπεζα, οι Άγιες εικόνες και ο λαός, όπως και όταν το Τυπικό της Εκκλησίας καθορίζει στις διάφορες Ακολου¬θίες. Εξαρτώνται από αλυσίδες, με ή χωρίς κωδωνίσκους (συνήθως δώδεκα, που συμβολίζουν τους Αποστόλους του Κυρίου), και η βάση τους είναι με ή χωρίς κάλυμμα.
Στις Ακολουθίες των Μεγάλων Ωρών και σε ορισμένες άλλες περιπτώσεις χρησιμοποιούνται απλούστερα θυμιατήρια χειρός, τα «κατζία», σαν ένα είδος κυμβάλου που συνοδεύει την ψαλμωδία (ιδίως μετά από ανάλογη εκπαίδευση).
Με το θυμίαμα που προσφέρουμε την ώρα της προσευχής υποβοηθείται η ανάταση της ψυχής προς τα υψηλά, «άνω σχώμεν τας καρδίας». Όπως το θυμίαμα θερμαινόμε¬νο στον άνθρακα ανέρχεται προς τα άνω ευωδιάζοντας το περιβάλλον, έτσι και η ψυχή του πιστού με θερμή πίστη πρέπει να πτερουγίζει προς τα άνω μυροβλύζουσα, απαγγιστρωμένη από τις υλικές μέριμνες. Η βάση του θυμιατηρίου υποδεικνύει την ανθρωπότητα του Χριστού, η φωτιά τη θεότητα Του και ο ευώδης καπνός μας «πληροφορεί» την προπορευόμενη ευωδία του Αγίου Πνεύματος.

ιζ. Τα Εξαπτέρυγα. Είναι μεταλλικοί δίσκοι με ανάγλυφες, άμφιπρόσωπες παραστάσεις εξαπτέρυγων Σεραφείμ, τοποθετημένοι σε κοντάρι. Χρησιμοποιούνται στη μικρή και μεγάλη Είσοδο και στις λιτανείες. Παλαιότερα κατασκευάζονταν από υμένες ή πτερά ζώων και τα χρησιμοποιούσαν οι Διάκονοι σαν ριπίδια («βεντάλιες») για να εκδιώκουν τα έντομα, κυρίως πά¬νω από το Άγιο Ποτήριο. Σήμερα η κίνηση αυτή συμβολικά γίνεται με τον Αέρα διπλωμένο, όταν ο Λειτουργός εκφωνεί: «Στώμεν καλώς...». Τα εξαπτέρυγα συμβολίζουν ασφαλώς το αγγελικό τάγμα των εξαπτερύγων αγγέλων, το οποίο παραστέκεται τιμητικά στο Θεό (Ησ.6:1-2, Αποκ.4:6-8).

ιη. Τα Λάβαρα. Είναι είδος ιερών σημαιών με αμφιπρόσωπες παραστάσεις Αγίων, κεντητές ή ζωγραφιστές, που χρησιμοποιούνται στις λιτανείες.
ιθ. Τα κηροπήγια. Είναι μεταλλικές βάσεις για στήριξη κεριών ή λαμπάδων, που ανάβονται για φωτισμό ή για ένδειξη ευλάβειας, δύο συνήθως στην Αγία Τράπεζα και μία στην Προσκομιδή. Συμβολίζουν το ανέσπερο φως της χριστιανικής διδασκαλίας.
Συνθετότερα κηροπήγια είναι και αυτά στα όποια οι πιστοί ανάβουν τα κεριά τους στα προσκυνητάρια. Τα κεριά συμβολίζουν την ψυχή μας, η οποία θα πρέπει να είναι καθαρή όπως το φως και να καίει σαν τη φωτιά από λαχτάρα για την ένωσή της με το Χριστό.
κ. Τα Σήμαντρα και οι Κώδωνες. Είναι οι καμπάνες με τις όποιες καλούνται οι πιστοί στους Ι. Ναούς με ανάλογη σήμανση για Θ. Λειτουργία, για λιτανεία, για εκφορά νεκρών κ.λπ. Οι εύηχες καμπάνες καλούν τους πιστούς να προσέλθουν στην Εκκλησία. Έχουν πάρει την ονομασία τους από την Καμπανία, περιοχή της Ιταλίας, στην οποία πρωτοκατασκευάστηκαν. Συμβολίζουν δε τις σάλπιγγες των αγγέλων για εκγρήγορση.
Στις Ιερές Μονές υπάρχουν και σήμαντρα, «κόπανοι» και «τάλαντα», με τα όποια οι Μοναχοί, ανάλογα με το τυπικό κάθε Μονής, ειδοποιούνται λεπτομερώς για την προετοιμασία ή την πρόοδο των Ακολουθιών.
 ΠΗΓΗ: http://www.faneromenihol.gr

 

Κατά την εορτή του Αγίου Μιχαήλ Πακνανά

O π.Μάξιμος μιλά στην κάμερα του Amen.gr για την ζωή και το μαρτύριο του Αγίου Μιχαήλ ακριβώς μπροστά από το σημείο της ταφής του.

Θεία Λειτουργία για τον Άγιο Μιχαήλ Πακνανά πλησίον αρχαίου Ναού

Nωρίς το πρωί της Δευτέρας 9 Ιουλίου 2012, πριν ακόμα ο ζεστός ήλιος πλημμυρίσει με το φως του την Αθήνα, η σιδερένια πόρτα του αρχαιολογικού χώρου του Ολυμπιείου άνοιξε όχι για να δεχθεί τους καθημερινούς επισκέπτες αλλά για εκείνους τους προσκυνητές που θέλησαν να τιμήσουν την μνήμη του Νεομάρτυρα Αγίου Μιχαήλ του Πακνανά που θανατώθηκε στις 9 Ιουλίου του 1771 και ενταφιάστηκε στις «ρίζες» του αρχαίου Ναού. Για τρίτη συνεχόμενη χρονιά τελέστηκε και φέτος, με πρωτοβουλία του προϊσταμένου του  Ι.Ν.Αγίας Φωτεινής Ιλισσού π.Μαξίμου Κάππα και με άδεια των αρμοδίων υπηρεσιών του Υπουργείου Πολιτισμού, θεία λειτουργία στη μνήμη του νεαρού νεομάρτυρα πολύ κοντά στον τόπο του μαρτυρίου και της ταφής του.

Οι περίπου πενήντα προσκυνητές με ευλάβεια και σε απόλυτη τάξη, ακολουθώντας τις υποδείξεις των ιερέων καθώς και των υπευθύνων του αρχαιολογικού χώρου, παρακολούθησαν συγκινημένοι την υπαίθρια θεία λειτουργία κάτω από τον ίσκιο των δένδρων που περιβάλλουν το Ολυμπιείον. Οι στύλοι του αρχαιοελληνικού Ναού του Διός , ανάμεσα στους οποίους βρίσκεται και ο τάφος του Αγίου Μιχαήλ, δημιουργούσαν ένα ασυνήθιστο σκηνικό ενώ ο επιβλητικός Παρθενώνας ακτινοβολούσε το αττικό φως που έλουζε  την Ακρόπολη.

Την θεία λειτουργία τέλεσαν οι Αρχιμανδρίτες π.Μάξιμος και π. Σιλουανός ενώ παρέστη συμπροσευχόμενος ο ιερομόναχος π.Γερβάσιος, ο οποίος αγιογράφησε μια εικόνα του Αγίου Μιχαήλ Πακνανά. Ο π.Μάξιμος μίλησε για τον βίο και το μαρτύριο του Αγίου καθώς και για τις πληροφορίες αναφορικά με τον τρόπο και το σημείο του ενταφιασμού του. Ευχαρίστησε όλως ιδιαιτέρως το Υπουργείο Πολιτισμού και την Αρχαιολογική Υπηρεσία που έδωσαν την άδεια να πραγματοποιηθεί η θεία λειτουργία πλησίον του σημείο του μαρτυρίου και του ενταφιασμού του Αγίου αλλά και τους εργαζόμενους και τους φύλακες στον αρχαιολογικό χώρο που εξυπηρέτησαν τους  ιερείς και τους πιστούς που θέλησαν να τιμήσουν την μνήμη του νεομάρτυρα.

Ευχήθηκε μάλιστα  κάποια ημέρα να επιτραπεί η ανασκαφή από ειδικούς στο σημείο της ταφής ώστε να γίνει η ανακομιδή των ιερών λειψάνων του Αγίου Νεομάρτυρα Μιχαήλ Πακνανά του Αθηναίου.

Ευχαριστούμε του π.Μάξιμο που μίλησε στην κάμερα του Amen.gr  για την ζωή και το μαρτύριο του Αγίου Μιχαήλ ακριβώς μπροστά από το σημείο της ταφής του.

 ΠΗΓΗ: www.Amen.gr

Για περισσότερες πληροφορίες και εικόνες ακολουθήστε τον σύνδεσμο:

http://www.amen.gr/index.php?mod=news&op=article&aid=9832